12 Hormon Bozucu Kimyasal ve Sağlığa Etkileri

1. Bisfenol A (BPA) Bisfenol A, konserve yiyecekler, plastikler ve diş dolguları gibi birçok üründe bulunur ve östrojen hormonuna benzer bir yapıya sahiptir. Araştırmalar, BPA maruziyeti ile obezite, erken ergenlik ve düşük gibi birçok sağlık sorunu arasında bağlantılar olduğunu göstermektedir. Ancak, bu çalışmalar yalnızca ilişkiyi gösterir ve BPA maruziyetinin bu durumlara neden olduğunu kanıtlamaz. BPA seviyelerinin insanlar için zararlı olup olmadığı hala araştırılmaktadır.

2. Dioksin Dioksinler, uzun ömürlü kimyasallardır ve genellikle gıdalarda bulunur. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, hayvan yağ dokularında birikirler. Dioksin maruziyeti, sperm sayısında azalma ve diğer üreme sistemi etkileri ile ilişkilendirilmiştir. Kronik dioksin maruziyeti, bağışıklık sistemi sorunları ve kanser ile ilişkilidir. Ancak, normal çevresel seviyelerde dioksin maruziyetinin insan sağlığı üzerindeki etkileri ortalama olarak beklenmemektedir.

3. Atrazin Bu yaygın olarak kullanılan pestisit, içme suyunu kirletebilir. Hayvan çalışmalarında, tümörler, gecikmiş ergenlik ve prostat iltihabı ile ilişkilendirilmiştir ve erkek kurbağaları dişiye dönüştürdüğü bilinmektedir. 2000 yılında Çevre Koruma Ajansı, atrazinin insanlarda kansere neden olma olasılığının düşük olduğunu belirlemiştir. Ancak, ajans şu anda atrazinin sağlık ve çevre üzerindeki etkilerini yeniden değerlendiriyor.

4. Ftalatlar Bu kimyasallar, plastikleri daha esnek hale getirmek ve birçok üründe çözme ajanı olarak kullanılır. Detarjanlar, plastik giysiler (yağmurluklar) ve kişisel bakım ürünlerinde bulunabilir. Hayvan çalışmalarında, ftalatların üreme sistemini etkileyebileceği gösterilmiştir. İnsanlarda düşük seviyelerdeki ftalat maruziyetinin etkisi bilinmemektedir. Ftalat maruziyetini azaltmak için, PVC’den yapılan plastik gıda kapları ve plastik sargılarından kaçınılabilir.

5. Perklorat Roket yakıtı ve diğer patlayıcıları üretmek için kullanılan bu kimyasal, birçok ürün ve süt ürünlerinde bulunabilir. Perklorat, tiroid bezinin hormon üretme yeteneğini etkileyebilir. Yiyeceklerde perklorattan kaçınmak zor olsa da, yeterli iyot tüketimi bu kimyasalın etkilerini azaltabilir.

6. Alev Geciktiriciler Polibromlu difenil eterler (PBDE’ler) adı verilen alev geciktiriciler, çevrede çok kalıcıdır. Tiroid aktivitesini bozabilir ve IQ düşüklüğü gibi sağlık etkileri ile ilişkilendirilmiştir. Birçok PBDE aşamalı olarak kaldırılmıştır, ancak uzun ömürleri nedeniyle onlarca yıl boyunca vahşi yaşamı kirletecektir.

12 Hormon Bozucu Kimyasal ve Sağlığa Etkileri

7. Kurşun Bu iyi bilinen bir toksindir ve beyin hasarı, IQ düşüklüğü, işitme kaybı ve sinir sistemi sorunları ile ilişkilendirilmiştir. Ancak, kurşunun hormonları da etkilediği bulunmuştur. Hayvanlarda, kurşun seks hormonu seviyelerini düşürebilir.

8. Perflorlanmış Kimyasallar (PFC’ler) Bu kimyasallar, yapışmaz kaplarda bulunur ve çok kalıcıdır. Bazı PFC’ler, düşük sperm kalitesi, düşük doğum ağırlığı ve tiroid hastalığı gibi sorunlarla ilişkilendirilmiştir.

9. Civa Bu metal, fetal beyin gelişimini engeller. Ayrıca, kadınların ovülasyonunu düzenleyen bir hormona bağlanabilir ve pankreasta insülin üreten hücrelere zarar verebilir. Cıva maruziyetini azaltmak için, yabani somon ve alabalık tüketimi önerilmektedir.

10. Arsenik Bu element, çevrede doğal olarak bulunur ve bazı pestisitlerde de bulunabilir. İnorganik arsenik, bilinen bir kanserojendir ve düşük seviyelerde kronik maruziyet, mesane, akciğer ve cilt kanseri riskini artırabilir.

11. Organofosfat Pestisitler Bu pestisit kimyasallarına maruziyet, beyin gelişimi, davranış ve doğurganlık üzerinde etkilerle ilişkilendirilmiştir. Organik ürünler almak bu kimyasallara maruziyeti azaltabilir.

12. Glikol Eterler Boya ve temizlik ürünlerinde çözücü olarak kullanılan bu kimyasallar, düşük sperm sayısı ve çocuklarda astım ve alerjilerle ilişkilendirilmiştir. EGBE ve DEGME gibi bileşenlerden kaçınarak maruziyet azaltılabilir.

Sonuç olarak, kozmetik ürünlerde ve ev temizliği malzemelerinde bu kimyasallara dikkat etmek, sağlığımızı korumak adına önemlidir. Bu konuda daha fazla bilgi için Dr. Didem Gülmez‘in yazdığı “Kozmetik mi Zehir mi?” kitabına başvurabilirsiniz.

Ruj Sağlığa Zararlı mı?